Szczęście w nieszczęściu, czyli jak zarobić ponad 1000% na głupocie rządzących

Własnie zakańczam pewien etap w moich spekulacjach ziemią rolną powyżej 1ha. Spowodowane jest to niepewną przyszłością związaną z ograniczeniami w handlu „tym towarem”. Najpierw stara pseudo-liberalna władza pisze bzdurną ustawę blokując właścicielom dysponowanie swoją własnością. Potem nowa władza ludowa zamierza ją uchylić - ale tylko po to, aby jeszcze (według zapowiedzi) ją obostrzyć. Tak więc decyzja zapadła. Inaczej w przyszłości mógłbym zostać z wartościowymi aktywami w teorii, a w praktyce z ręką w... Trzeba pamiętać, że to co chcemy sprzedać jest warte tylko tyle, za ile druga strona jest gotowa zapłacić. 

O polityce, teoriach spiskowych oraz nowej pozycji na forex

O polityce

Nawiązując jeszcze do opisywanej wcześniej ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego, nowy minister ostatnio powiedział o niej "że jest ona bublem prawnym; zablokowałaby obrót, a nie zabezpiecza przed nieformalnym wykupywaniem ziemi przez osoby, które nie zajmują się rolnictwem". I tu trzeba się całkowicie z nim zgodzić. To zaś jest impulsem do krótkich (osobistych) dywagacji politycznych, których zazwyczaj unikam. Nigdy nie głosowałem na takie partie "ludowe" jak PiS czy SLD. Raz jako wolnorynkowy liberał dałem się skusić obietnicą 3x15; a jak się skończyło wiadomo - ciepłą wodą w kranie i likwidacją OFE. Stąd naszły mnie przemyślenia - co poszczególne partie na przestrzeni ostatnich lat zrobiły bezpośrednio dla mnie. 

O GPW, nowej pozycji na forex i lokacie na 3,5%

W poniedziałek pomyślnie załatwiłem sprawę związaną z wypłatą pieniędzy z tytułu upadłości SK Banku. O ile poprzednio (przy SKOK Wołomin) w PKO BP trwało to prawie godzinę – panie najpierw się uczyły procedury, a potem nie mogły mnie znaleźć w systemie (przyprawiając mnie o lekki stres), to w BZ WBK wszystko zajęło 5 minut. No ale wracamy do tematów forexowych. Ostatnich parę miesięcy nie zawierałem żadnych transakcji – byłem zajęty tradycyjnymi biznesami, ale też nie widziałem żadnych „super okazji”. A jak wielokrotnie podkreślam nie oto chodzi żeby grać, tylko żeby wygrać (choć nie jest to łatwe).

Jeszcze parę słów o SK Banku, KNF oraz o nowej lokacje 3,25%

Nie milkną echa upadłości SK Banku. Czy organy kontrolujące sektor bankowy działały prawidłowo? Wszak to nie SKOK tylko bank, który pod nadzorem KNF'u jest od lat. KNF w ramach pokazania poprawności swoich działań opublikował dziś (tj. 23 listopada 2015r.) "Harmonogram działań UKNF wobec Spółdzielczego Banku Rzemiosła i Rolnictwa w Wołominie". Pełna wersja tego dokumentu jest dla zainteresowanych dostępna tutaj: http://www.knf.gov.pl/Images/HARMONOGRAM_SBRzR_21_11_2015_tcm75-43598.pdf.

SK Kupa, czyli przedwczesne zakończenie lokat na 4,2%, oraz parę słów o BFG.

No i stało się. Po paru miesiącach od wprowadzenia zarządu komisarycznego do SK Banku, KNF ogłasza upadłość tej instytucji. Smutek z tego powodu jest wieloraki. Po pierwsze przedwcześnie kończą swój żywot moje najlepsze lokaty – 4,2%; z miesięczną kapitalizacją odsetek (co jeszcze, choć nieznacznie, podnosiło oprocentowanie). Po drugie miały one trwać do początku roku 2017, co w perspektywie potencjalnych dalszych obniżek stóp procentowych w Polsce, przez co najmniej kolejny rok gwarantowały super zyski na tle innych bezpiecznych inwestycji. Po trzecie kończy się na jakiś czas era lokat jako sposobu oszczędzania i inwestowania - za chwilę oferty 2% będą rarytasem. Po czwarte upada tym razem już nie skok, a bank. Co prawda dość mały, ale to kolejna poluzowana cegła w murze zaufania do instytucji finansowych jako całości. Warto teraz pokusić się o kolejne wnioski na przyszłość:

Kolejny nadzorca w SKOKu i nowa lokata na 3,5%

W ramach trwającej operacji uzdrawiania SKOKów dziś KNF wprowadziła zarządcę komisarycznego do kolejnego z nich – SKARBIEC. Smaczku w tej sytuacji dodaje fakt, że w głosowaniu w sprawie tej decyzji 6 członków KNF opowiedziało się za ustanowieniem zarządcy, natomiast przedstawiciel prezydenta wstrzymał się od głosu:) Jak pisałem wcześniej, do czasu zakończenia działań naprawczych nie zakładam kolejnych lokat w tych instytucjach, pomny wcześniejszych doświadczeń – operacja się udała, pacjent zmarł – a ja odbierałem pieniądze w ramach bankowego funduszu gwarancyjnego. Niby nic strasznego, ale zawsze jakiś stres był i nie będę sobie fundował kolejnych (zwłaszcza że skończyło się skokowe eldorado lepszej od bankowej oferty depozytowej).

Gwiazdka z nieba, czyli jak zjeść ciastko i mieć ciastko

Dziś opiszę ciekawe wydarzenie biznesowe, którego konsekwencją był niespodziewany ekstra przychód dosyć znacznej kwoty. Sprawa dotyczy sprzedaży nieruchomości - działki rolnej, którą postanowiłem spieniężyć w tym roku. Wszystko zaczęło się od tego, że zawarłem umowę przedwstępną z osobą fizyczną, która pomimo podpisania dokumentu nie wpłaciła uzgodnionego zadatku. Po konsultacji z prawnikiem okazało się, że umowa jest wiążąca pomimo braku wpłaty należnej kwoty – stąd małe doświadczenie na przyszłość, co sposobu konstruowania tego typu dokumentu. Koniec końców do tej transakcji nie doszło, ale na horyzoncie pojawił się kolejny chętny na tę ziemię występujący jako podmiot prawny - spółka z ograniczoną odpowiedzialnością.

Jesień idzie, nie ma na to rady; czyli podsumowanie III kwartału

Zanim przejdę do szczegółowych podsumowań, będzie trochę filozoficznie. Pod koniec września wyrwałem się z domu na rejs po naszym zimnym Bałtyku. Tego typu wyjazdy, kiedy jest się odizolowanym od świata zewnętrznego (komórka nie ma zasięgu:) dają dużo satysfakcji i okazji do przemyśleń. Kiedy pogoda się psuje, a większość załogi choruje - wtedy tylko od doświadczenia i nabytych umiejętności zależy bezpieczeństwo własne i innych osób. Ale przynajmniej człowiek czuje, że żyje. Dodatkowo, słuchając problemów i zwierzeń pozostałych kompanów tej wyprawy, można nabrać nowego spojrzenia na tykający zegar. Kolejne 10 lat życia to nie parę tysięcy dni. To tylko 10 wigilii z rodziną, 10 urodzin i kilkanaście fajnych wyjazdów (urlopów). Tak więc starajmy się wykorzystywać ten przywilej bycia istotą rozumną i dobrze wykorzystujmy dany nam czas. Ech, zawsze po tego typu wypadach wpadam w melancholijny nastrój...

Państwo wie lepiej, czyli o kształtowaniu ustroju rolnego

W maju 2016 roku wygasa ograniczenie w zakupie użytków rolnych przez obywateli i instytucje pozostałych krajów Unii Europejskiej. To znaczy nie trzeba będzie mieć zgody MSW na takowy zakup, jeżeli nie jest się obywatelem naszego kraju. W ramach wielkiego larum o wykupie polskiej ziemi przez „obcych” parlament uchwalił, a pod koniec sierpnia tego roku prezydent podpisał nową ustawę o kształtowaniu ustroju rolnego w Polsce. Ponieważ ustawa dotyczy także mnie - spekulanta ziemskiego, napiszę parę słów komentarza do tej nowej rolniczej rzeczywistości. Ustawa dotyka każdego kto posiada co najmniej jednohektarową działkę, lub zamierza takową nabyć (choćby po to żeby sobie zbudować dom w sąsiedztwie większego miasta).

Uff, jak gorąco

U nas upały się kończą, ale na giełdach cały czas gorąco. Kto brał pozycje krótkie na indeksy akcyjne jest po właściwej stronie barykady. No i szklana kula się nie myliła. Kształtująca się od przeszło pół roku formacja odwrócenia trendu na S&P500 pokazała swoją silę. Trzy dni wystarczyły na wyzerowanie wzrostów tego indeksu od początku roku. Jeszcze przez chwilę wydawało się, że jak zawsze amerykanie wyciągną indeksy i negatywny obraz zostanie zamazany, ale chyba nic z tego. Zanim spróbujemy przewidzieć co będzie dalej, jeszcze parę słów o bieżącej sytuacji.

Ameryka na zakręcie, co z nami będzie…

Po przeszło półrocznej konsolidacji na amerykańskim indeksie S&P500 mamy wyraźnie wyjście dołem. Czy jest to zapowiedź zmiany trendu i rozpoczynamy nową bessę? Jak spadki w Ameryce przełożą się na nasz rodzimy rynek, który od ponad pięciu lat ma awersję do wzrostów? Zajrzyjmy na chwilę w szklaną kulę…

Kolejne stacje nadają sygnał, czyli co ma indukcja matematyczna do naszego portfela

Człowiek sobie spokojnie wypoczywa na urlopie, a tu raz po raz mamy informację o nadzorcach komisarycznych w kolejnych skokach (Skok Rafineria, Kasa Polska i inne). Żeby było "śmiesznej" w większości tych instytucji posiadam lokaty, co jest niewątpliwie lekko irytujące i stresujące. Przekleństwo jakieś czy co? Tak czy inaczej trzeba się pochylić nad tym tematem. Dziś zaś KNF weszła do matecznika zła:) czyli do Wołomina. Po raz pierwszy od wielu lat komisja nadzoru wprowadza zewnętrzny zarząd do banku, a nie do skoku (spółdzielczy bank w Wołominie - SK Bank). Niestety w tych czasach trzeba mieć na uwadze, że czym atrakcyjniejsza oferta depozytowa, tym większe ryzyko tego, że bank/skok posiada niewystarczające wskaźniki płynnościowe. Dlatego też KNF "wybiera" instytucję w których mam lokaty - pewnie były w najgorszej kondycji finansowej. Teoretycznie ponieważ państwo polskie gwarantuje wszystkie depozyty do 100 tys. euro, bez wnikania w poziom ryzyka kredytowego banku/skoku, to nie ma się czego obawiać i należy wybierać te z najlepszą ofertą. Chyba, że...

Ameryka po drugiej stronie lustra

Kiedy skończyła się paroletnia hossa na polskich akcjach w 2007 roku dotarło do mnie, że dotychczasowe sukcesy na giełdzie są efektem przypadku (małpa też by zarabiała kupując akcje), a nie jakichkolwiek umiejętności. Zacząłem poznawać nowe instrumenty (na przykład kontrakty WIG20) i boleśnie się przekonałem jak trudna jest to gra (wpis tutaj). Dało to dalszy impuls do dokształcania się w tym zakresie, a uczyć ciekawych rzeczy zawsze lubiłem. W jednym ze standardowych podręczników do analizy technicznej była mowa o odwracaniu wykresów w celu zwiększenia prawdopodobieństwa prawidłowego rozpoznania domniemanej formacji.

Prowadzenie otwartej pozycji i nowa lokata

Zanim w dalszej części wpisu przejdę do zajętej dwa dni temu nowej pozycji, parę słów o korelacji giełdy warszawskiej i amerykańskiej. Przez większość mojego "życia giełdowego" oba te rynki były mocno skorelowane. Po kryzysie w roku 2007, który wg mnie jest swoistym katalizatorem gospodarki opartej na długu, obserwujemy coraz większy "rozjazd" tych indeksów. Stan ten dobrze pokazuje jak na wyceny różnych rynków (i poszczególnych spółek) duży wpływ maja emocje, a nie fundamenty. Dlatego też praktycznie nic nie wnoszą do moich decyzji inwestycyjnych przeróżnej maści analitycy i mądrzy doradcy. Nie będę rozpisywał się dlaczego wg mnie taki stan rzeczy ma miejsce - z punktu widzenia gracza ważne jest tylko to, że nie przeszkadza mi obecnie jednoczesne kupowanie wyselekcjonowanych spółek na GPW i sprzedawanie indeksu S&P500.

Przygotowania do "resetu" na wesoło i kolejne spekulacje giełdowe

Na bazie greckiej tragedii ostatnio odżyły lęki związane z końcem kapitalizmu jakiego znamy i zmierzchem papierowego pieniądza. Część osób zastanawia się w co i jak inwestować, żeby zyskać na tak zwanym "resecie" (który gdyby nastąpił, byłby pewnie tragedią ogólnoświatową). Póki co na szczęście Grecja nie upadła, ceny złota i srebra ostro pikują, a zaklinacze rzeczywistości wymyślają coraz nowsze teorie spiskowe dla wytłumaczenia tego stanu rzeczy. Ja zaś zaryzykuje kolejną spekulację, o czym w dalszej części wpisu, a wcześniej krótka relacja z osobistych przygotowań do "resetu".

Pewne jak w banku, czyli o gretixie, resecie i kolejnym końcu świata

Już od dłuższego czasu powiedzenie „Pewne jak w banku” zaczęło się dewaluować. Jeszcze za czasów naszych rodziców bank był kojarzony z instytucją zaufania publicznego (zwłaszcza, że w PRL’u dostępny był tylko jeden dla ogółu obywateli). Rozwój tego sektora na całym świecie wraz z technologią przesyłu informacji spowodował „nową jakość” w tej branży. Oprócz dotychczas stosowanej „rezerwy cząstkowej” pojawiły się, na skalę dotąd niespotykaną, derywaty – instrumenty wykorzystujące dźwignię finansową (ogon macha psem). Ujawnione malwersacje, fałszerstwa w ratingach obligacji (spowodowały np. niewypłacalność Islandii), opcje walutowe, kredyty walutowe i wiele innych machlojek pokazuję prawdziwe oblicze bankierów – zysk za wszelką cenę. Z drugiej strony rozrastające się (niespłacalne) zadłużenia krajów przy postępującej globalizacji zakłócają standardowy kapitalistyczny wentyl bezpieczeństwa – upadłość. Kryzys 2007 roku w USA, Cypr, a teraz telenowela „Grecja” już od paru lat nas straszą efektem domina – finansowego armagedonu. Zamiast lokalnego bankructwa kraju ze swoją walutą (np. Argentyna czy Ukraina) grozi nam światowy run na banki, reset systemu, wojna i nie wiadomo co jeszcze. Pytanie jakie zadają sobie niektórzy to nie czy, tylko kiedy. Czy tak się w wkrótce stanie? Czy możemy się do tego przygotować? A może to strachy na lachy? Poniżej moje przemyślenia w tym temacie.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze, czyli oferta pracy dla trzecioklasisty z podstawówki

Dziś parę słów o rynku nieruchomości i przychodów z najmu. Przez wiele lat budowałem mój "portfel nieruchomości" tak, żeby uzyskiwać stabilne dochody z najmu i wieść życie finansowane z tak zwanych przychodów pasywnych. Tak do końca pasywne one nie są, ale na pewno nie jest to praca etatowa i generalnie jestem panem swojego czasu. Nieruchomości kupowałem po trochu z zarabianych środków własnych, ale większość z wykorzystaniem dźwigni finansowej - szeroko pojętego kredytu. Dlaczego nie martwią mnie wahania kursu franka, czy zmienne stopy procentowe pisałem szerzej w tym poście o finansowaniu i sposobach kupna. Oczywiście w jak każdej branży istnieje wiele zagrożeń w działalności tego typu biznesu. Poniżej opiszę jeden nich.

Podsumowanie pierwszego półrocza – portfel agresywny i pasywny

Od początku roku kalendarzowego szczegółowo opisuję swoje transakcje zawierane na giełdzie i forex, jako główny temat bloga. Chcę przez to realizować dwa cele: pierwszy to samodoskonalenie się jako spekulant; drugi to pokazanie jak grać, żeby nie zrobić sobie krzywdy finansowej, a jeśli się uda to zarabiać pieniądze. Pod koniec drugiego kwartału czas na kolejne podsumowania zysków i strat. Pierwsze takie zestawienie opublikowałem po I kwartale – teraz za mną już pół roku tego ekshibicjonizmu finansowego. Wszystkie transakcje starałem (i będę się starał) przedstawiać jeszcze przed ich zawarciem lub tuż po, tak żebym z każdej musiał się rozliczyć (niezależnie od osiągniętego efektu). W każdym przepadku (z jednym wyjątkiem) po informacji na blogu można było jeszcze przez co najmniej parę dni zawrzeć przedstawianą transakcję w korzystniejszych cenach. Jedynym odstępstwem była turecka lira i jej chwilowe osłabienie po ogłoszeniu sondażowych wyników wyborów. Kurs w parę godzin później zaczął się umacniać i nie wrócił do poziomu mojego otwarcia. Sytuację tą opisywałem we wcześniejszym poście. Tak więc wszystkie transakcje z I i II kwartału znajdują swoje podsumowania w tabelach poniżej.

Koniec koncertu na lirze; muzykom dziękujemy

Kurs doszedł do zakładanego przeze mnie poziomu, a moja szklana kula nic ciekawego nie pokazuje. Jutro może być kolejny dalszy ruch w dół, ale równie dobrze w górę. Dodatkowo przed nami zaraz weekend, co jak pisałem wcześniej dla naszego portfela może być niebezpieczne (w przypadku tej pary walutowej). Tak więc zamknąłem pozycję z zyskiem ok. 300%. Następny koncert na tureckich lirach pewnie nieprędko...

Dług tasuje - EURUSD rodzaje karty; czyli Kakao znowu na stole, a lira cały czas w grze

Od paru dni mamy większą zmienność na rynkach towarowych i walutowych. Prekursorem części tych ruchów są zmiany rentowności na rynkach obligacji. Powoduje to dodatkowy przepływ kapitału i umacnianie się euro w stosunku do dolara. Tyle by napisał jakiś analityk (tylko ładniej, dłużej i mądrzej:) Na analityka się nie nadaję - nie umiem lać wody i pisać w kółko o tym co już się wydarzyło. Staram się natomiast zarabiać pieniądze na tym, co może się wydarzyć w przyszłości.

Pasza Erdogan ma problemy, czyli gramy na lirze

Dość nieoczekiwane wyniki wyborów w Turcji. Rządząca islamistyczna partia AKP najprawdopodobniej straci bezwzględna większość w parlamencie, a Erdogan może nie zostać sułtanem. Dodatkowo do gry wchodzi inny gracz - lewicowa prokurdyjska Ludowa Partia Demokratyczna (HDP) propagująca prawa kobiet, mniejszości etnicznych i seksualnych. Jej charyzmatyczny przywódca Selahattin Demirtas w ostatnim roku dwoił się troił, by przekroczyć wyborczy próg 10 proc., rozmyślnie ustawiony tak wysoko, żeby powstrzymać Kurdów i ułatwić zwycięstwo AKP. No i nie wyszło - Kurdowie wchodzą do parlamentu. Co ciekawe wyniki głosowania pokazują, że obóz rządzący gra "fair" - przynajmniej jeśli chodzi o uczciwe wybory.

Veni, Vidi, Vivere; TRI w Sierakowie

Już po raz trzeci miałem przyjemność startować w zawodach organizowanych w Sierakowie. Są to zawody wyjątkowe pod paroma względami. Po pierwsze właśnie tutaj dwa lata temu przypadł mój debiut na tego typu imprezie. Po drugie są to jedne z najlepszych pod kątem organizacyjnym zawodów w jakich startowałem. Po trzecie trasa też jest na swój sposób nietuzinkowa.

Zawody były rozgrywane 30 i 31 maja na dystansach 1/4IM i i 1/2IM. Wraz ze znajomymi już w piątek wieczorem zakwaterowaliśmy się kilkanaście kilometrów od miejsca startu w uroczym pałacyku wśród lasów i jezior. Tegoroczny rekord frekwencji, ok. 2 tys. zawodników plus rodziny i znajomi, skutecznie zapełnił wszystkie możliwe miejsca do spania w Sierakowie i okolicy.

Krótkie podsumowanie wydarzeń na rynkach z ostatniego tygodnia z perspektywy zajętych pozycji.

Dzisiejszy post pisany jest z miłej perspektywy zajmowanego na dwa dni poddasza pałacyku niedaleko Sierakowa. Pola, lasy i dzikie gęsi na jeziorze. Jutro wraz z grupą przyjaciół rozpoczynam sezon TRI startem w zawodach na dystansie ½IM. Oprócz niewątpliwych walorów sportowych wspólne wyjazdy ze znajomymi to doskonały relaks i odskocznia od spraw życia codziennego.

W tym tygodniu wiele się działo na rynkach i o tym parę słów w poniższym wpisie.

Czym jest cena, szukanie zmienności, a może filiżanka kakao?

Zanim przejdę w dalszej części tego wpisu do informacji o nowej inwestycji, dziś parę słów o technice gry na giełdzie i forex. W ramach naszej obecności na rynku poszukujemy sposobów na znajdywanie najlepszych okazji i zastanawiamy się co jest tanie, a co drogie. Analizujemy różnego rodzaju wskaźniki, które mają za zadanie określić czy dany walor jest wykupiony czy wyprzedany itd.. Co chwila mamy propozycję uczestniczyć w szkoleniach najnowszych strategii, które uczynią nas zawodowcami zarabiającymi duże pieniądze. Czy te działania rzeczywiście mogą nam dać jakąś przewagę nad konkurencją? Poniżej parę moich przemyśleń wyniesionych z wieloletniej praktyki gracza.

Natural Gas zakręcamy kurek, czyli trzytygodniowa lokata na 1000% :)

Dziś wieczorem zamknąłem pozycję otwartą 24 kwietnia na amerykańskim gazie. Co prawda według moich wróżb mamy jeszcze tydzień kolejnych wzrostów, ale ryzyko korekty rośnie. A nic tak mnie nie boli jak oddanie wypracowanego zysku. Zarobek wysokości dokładnie 1000 procent jest mile widziany - liczony jako stosunek wartości depozytu do zrealizowanego zysku. Ponieważ lubię okrągłe liczy, to przy tej wartości zamieniłem zysk wirtualny na materialny. Być może w ciągu roku cena gazu wzrośnie jeszcze kilkukrotnie i zamiast tysiąca procent mógłbym zarobić dziesięć tysięcy procent, ale doświadczenie gracza forex mówi co innego. I tak prędzej czy później bym nie wytrzymał i zamknął pozycję. Najczęściej podczas mocnej korekty oddając większość wypracowanego zysku. Drugi "wirtualny" żal to czemu pozycja była tak mała. Zawsze tak jest gdy realizuje się scenariusz pozytywny. Gdyby było odwrotnie biadolił bym czemu tak dużo położyłem na stół. A pozycja była dokładnie taka jaka powinna być, uwzględniając możliwe warianty negatywne. Dla mnie się będzie liczył PIT38 na koniec roku, a nie sen o milionach zarobionych na giełdzie. Tak więc będę wypatrywał kolejnych okazji, ale tegoroczny pierwszy tysiąc procent za nami:) Jeżeli instrument ten zaliczy w kolejnych tygodniach jakąś silną korektę - minimum połowa wzrostów od dołka, to być może odnowie pozycję (o czym oczywiście będę pisał). Cały czas otwarta jest pozycja krótka - długa; złoto - platyna. Tam na razie bez większych emocji. Finansowe podsumowanie na koniec drugiego kwartału.

Zapowiada się ładny weekend, gdzie giełdowe emocje zamieniam na rowerowe szaleństwa. W poprzednią sobotę tak się rozbrykałem, że zaliczyłem wywrotkę przez kierownicę i z podejrzeniem połamanych żeber trafiłem do doktorów. Na szczęście skończyło się na paru siniakach i strachu. 

Gaz, GPW, lokaty i inne inwestycje, czyli kolejne relokacje środków

Gaz pomimo, że cięższy od powietrza, dość szybko pofrunął do góry zgodnie z rozwojem scenariusza pozytywnego. Wzrost o kilka ładnych procent instrumentu bazowego przy dźwigni 1:200 przekłada się na setki procent wzrostu wartości depozytu; ale na razie nie zamykam pozycji licząc na kontynuację trendu. Ta pozytywna zmiana notowań natural gas pozwoliła na dwie rzeczy: a) ustawienie stop loss na poziomie wejścia, b) wycofanie dodatkowych środków z rachunku, które miały mnie zabezpieczać przed wyrzuceniem z rynku (w przypadku dalszych spadków notowań).

O kredytach i finansowaniu inwestycji długoterminowych

Przełom kwietnia i maja to w moim życiu zawodowym gorący okres pracy w terenie i mało czasu na bloga. Każdy koniec i początek miesiąca to proces fakturowania klientów wynajmujących nieruchomości. Trzeba spisywać liczniki - gaz, prąd, woda itp. Sprawdzać czy zużycie "mediów" nie odbiega od standardów. Dzięki temu można wyłapać niektóre awarie, jak np. nieszczelność instalacji gazowej czy nieprawidłowe działanie urządzeń w kotłowni. Dodatkowo na początku maja składam wnioski dopłatowe związane z prowadzonymi inwestycjami "agro". Przygotowanie takiego wniosku nie jest proste. To znaczy jest proste jeżeli chcemy mieć standardową dopłatę. Jeżeli chcemy mieć więcej, to wymaga od nas więcej pracy. Stojąc w kolejce w Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa jak zwykle nasłuchałem się od współ-kolejkowiczów o złodziejstwach, wykorzystywaniu "nas" przez zachód itd. Największa kolejka stała do pani doradcy oddelegowanej przez agencję do pomocy w wypełnianiu wniosków. Warto zaznaczyć, że jedyna wymagana umiejętność tej pani to czytanie ze zrozumieniem instrukcji dołączanej do każdego wniosku, którą otrzymuje rolnik. I właśnie w tej kolejce jest oczywiście najwięcej "narzekaczy". W tym roku zakończyłem też spłacać duży kredyt związany z zakupem ziemi. To zaś wymagało na początku maja dodatkowych wizyt w Agencji Nieruchomości Rolnych oraz w sądzie - zmian w księgach wieczystych. Ponieważ większość wszystkich moich inwestycji była i jest finansowana różnego rodzaju kredytem, dziś parę słów o tym jak często to pojęcie jest nie do końca rozumiane przez większość społeczeństwa.

Uwaga gaz- grozi wybuchem; czyli o sprzedaż akcji i zakupie surowców

W piątek zdecydowałem się na sprzedaż wszystkich zakupionych wcześniej rodzimych akcji na GPW. Pomimo, że wszystko ładnie rosło i nie było żadnych merytorycznych przesłanek do takiego działania, musiałem jednak podjąć taką decyzję. Gdybym nie miał ciekawszych pomysłów, to założył bym zlecenia zabezpieczające na poziomie wejścia w walory Ursusa, Synthosu oraz PKOBP i czekał jak się sytuacja będzie dalej rozwijać. Dlaczego zdecydowałem się na takie działania? Oto wyjaśnienie:

1. Na giełdzie obracając akcjami spółek (bez dźwigni finansowej) nie zarobię dużych pieniędzy. Nawet jeżeli giełda by urosła (w tym moje akcje) o kolejne 20%, to mój zysk by oscylował w okolicy 30 tys. złotych - przy założeniu maksymalnej pozycji na jaką mogę sobie pozwolić stosując rozsądną dywersyfikację kapitału.

2. W tym roku handlując na GPW zarobiłem niecałe 20 tys. złotych zgodnie z wcześniejszymi zestawieniami oraz piątkową sprzedażą posiadanych akcji.

Synthos

Ursus

PKOBP

Podsumowanie od początku roku (warto zwrócić uwagę na realną prowizję od obrotu akcjami, która w moim przypadku wyniosła ok. 10% w relacji do zysku)

3. Wzrosty na naszej giełdzie są jakieś takie niemrawe, a obroty mizerne. Nie wygląda to na wejście kapitału zagranicznego. Bardziej na inwestycje rodzimych inwestorów pod oczekiwania, że tenże kapitał wreszcie u nas zawita i rozpocznie hossę analogiczną do amerykanów oraz europy zachodniej (stymulowaną głównie dodrukiem pieniędzy). Żeby usprawiedliwić intuicję szczyptą profesjonalizmu - można powiedzieć, że realizuję strategię "Sell in May and go away":)

4. Teraz najważniejsze! Wypracowany zysk pozwoli mi na bezpieczne otwarcie pozycji na której mam szansę zarobić więcej - zakup kontraktu na amerykański gaz ziemny. Wcześniej pisałem, że liczę jeszcze na dalsze spadki. Intuicja podpowiada, że tak się stanie, a analiza czasowa zaś, że lokalny dołek już za nami. I co tu mądrego wymyślić? Dzięki sprzedaży akcji mogę już teraz zająć pozycję, co prawda dwukrotnie mniejszą od zakładanej, ale spadek ceny gazu do 2 dolarów za "stopę sześcienną" jest dla mnie bezpieczny. To znaczy potencjalna strata nie przewyższy wcześniej wypracowanego zysku, zgodnie z niżej opisaną dewizą.

Tak więc od piątku mam otwartą długą pozycję na "natural gas future"; 0,5 lota; dźwignia 1:200

Na koniec parę słów jeszcze o bezpieczeństwie zarządzania środkami w odniesieniu do inwestycji kapitałowych. Podstawowym moim założeniem jest ograniczenie potencjalnej rocznej straty do 0! Ładnie brzmi, ale jak to możliwe? Dzięki stosowaniu dźwigni finansowej wystarczy tylko mała część kapitału (np. 1/100) aby uzyskać ten sam efekt, jak przy inwestycjach bez "lewara". Pozostałą część gotówki możemy lokować w bezpieczny sposób (szerzej o dźwigni we wcześniejszym wpisie). Dla uproszczenia przyjmijmy, że nasza inflacja wynosi rocznie 0%. Obecnie ta podawana przez GUS jest ujemna, ale warto pamiętać, że ta oficjalna może się nijak nie mieć do inflacji/deflacji związanej z naszym życiem. Wracając do tematu. Jeżeli do tego momentu mam gotówkowy zysk w wysokości ok. 20 tys. złotych (wypracowanych na GPW), a dodatkowo w roku 2015 zyski z lokat wyniosą np. drugie tyle, to do końca roku mogę stracić 40 tys. złotych i zamknąć rok na 0 (inflację pomijam zgodnie z powyższym). Licząc w ten sposób jestem w stanie dość dokładnie określić poziom ryzyka, wielkość i rodzaj otwieranych pozycji. Dlatego wolałem teraz sprzedać akcje na GPW, gdyż to działanie pozwoliło mi na zakup amerykańskiego gazu oraz dalsze utrzymywanie otwartej pozycji "krótka-długa" na złoto i platynę.  

Inwestowanie w surowce - kilka uwag oraz kolejne zakupy na GPW

Jak pisałem wcześniej cały czas przymierzam się do zakupu amerykańskiego „natural gas”. Ponieważ moje przygody z inwestowaniem w surowce mają już kilkuletnią historię opiszę parę aspektów, które trzeba mieć na uwadze przy handlu tymi walorami. Warto dodać, że właśnie między innymi dzięki surowcom rolnym powstało zjawisko kontraktów, gdzie chłop siejąc na wiosnę chciał wiedzieć po ile sprzeda swoje płody na jesieni. Dodatkowo także parę słów dlaczego akurat ten surowiec jest obecnie szczególnie pod moją obserwacją. Na koniec informacja o kolejnych zakupach na GPW.

Poświąteczne porządki, zakupy i lokaty

Dziś krótko o bieżących działaniach w temacie lokowania gotówki. 

Lokaty:

Pomimo pewnej odległości do najbliższej placówki Skok Rafineria, oprocentowanie stałe 4% miało zbyt dużą silę przyciągania. Ciągło mnie i ciągło, aż przyciągło. Lokata na 9 miesięcy założona. Panie miłe, a tematem przewodnim rozmowy podczas zakładania lokaty - nagonka na skoki.

Forex:

Czy i jak mogę zarobić duże pieniądze, czyli praktyczny poradnik przyszłego milionera

Przy okazji posta dotyczącego wielkości majątku i pożądania bogactwa napisałem następujące zdanie: „Czy osoba mająca 20 milionów ma więcej szans na szczęście i fajne życie, od tego kto ma 10, lub tylko milion? Według mnie nie”. W reakcji na ten wpis pojawiły zapytania jak mogę porównywać milionowe majątki, kiedy dla zdecydowanej większości ten pierwszy milion jest wymarzonym Świętym Gralem. Warto za tym pochylić się nad tym tematem - jak zarobić swój pierwszy milion złotych. W niniejszym wpisie przedstawię parę przykładów i wniosków wziętych z mojej osobistej praktyki biznesowej. Jak wszystkie wpisy na tym blogu, rzeczy o których piszę są odzwierciedleniem realnych sytuacji, a nie zbiorem teorii literackich.

I Kwartał podsumowanie finansowe, czyli o czym pisać jak się ma zakwasy po półmaratonie

Za mną pierwszy pełen kwartał roku pańskiego 2015, w którym zacząłem publicznie opisywać moje transakcje na giełdzie i rynku forex. Jest to m.in. kolejny etap pracy nad samym sobą w celu osiągnięcia lepszych wyników finansowych i nie tylko. Nie będę się wdawał się w szczegóły aspektów psychologicznych, ale wg mnie są one niezmiernie ważne w osiągnięciu sukcesu na rynku i ten blog ma mi w tej dziedzinie pomagać. Tak więc od początku roku już nie jestem wyłącznym cenzorem swoich transakcji. Mogą być nimi dowolne osoby czytające bloga. Wszystkie pozycje staram się opisywać jeszcze przed ich otwarciem, lub tuż po, tak żeby uniknąć pokusy selekcji publikacji transakcji zyskownych, a nie stratnych. Jeżeli opisywałem miesiąc temu, kupno jakiś akcji, to nie mogę ich pominąć w zestawieniu parę miesięcy później, bo wyjdę na osła! Upsss, osłem już jestem, to może jeszcze raz: ...bo wyjdę na wałacha:)

Kolejne zakupy i stajenne ploteczki (z aktualizacjami)

Co do lokat w bankach i nie tylko, to jak wiadomo, trwa systematyczne obniżanie ich oprocentowania. Jutro niestety dołączy do tego grona SK Bank, który ma jedną z lepszych ofert w tej dziedzinie. Wróble ćwierkają, że obniżka będzie między 0,4 a 0,5 punktu procentowego, z czego oprocentowanie moich lokat rentierskich ma spaść do 4,2%. To i tak nadal super oferta w porównaniu do reszty stawki, więc nie jest źle. Z innych dostępnych okazji - 4% z dość dużym limitem kwotowym (100 tys. złotych) możemy do końca marca uzyskać zakładając na dwa miesiące lokatę "Okrągła Czwórka" w Getin Banku. Lokatę trzeba założyć za pośrednictwem Open Finance (wymagana wizyta w oddziale). 

Złoto droższe od platyny! Może mały arbitraż?

Dość ciekawą sytuację możemy zaobserwować w zachowaniach kursu złota i platyny. Generalnie na przestrzeni dziesięcioleci wyceny obu tych metali były bardzo skorelowane, z jedną uwagą. Cena platyny zawsze była "trochę" droższa od złota. To "trochę" przyjmowało różne wartości. Zazwyczaj około 10-20%, ale czasami znacznie więcej. Na przykład sześć lat temu był okres, kiedy platyna była dwa razy droższa od złota. Obserwowane anomalie zaczęły występować w roku 2011 i 2012, kiedy to w dłuższym czasie cena platyny była niższa od ceny złota. Kolejny taki przypadek mamy właśnie teraz, czyli od początku roku 2015. Czy to trwała tendencja? Czy możemy w jakiś sposób wykorzystać tę informację do zarabiania pieniędzy?

Nie spij bo Cię okradną, czyli o pieniądzach pewnych jak pomyłki w banku

Dziś parę słów o moich doświadczeniach z różnymi firmami zajmującymi się finansami i nie tylko. Moi rodzice traktowali banki jako instytucję zaufania publicznego. Porada doradcy bankowego była rzeczą świętą, a proponowane usługi i produkty najlepsze na rynku. Ja zaś już taki ufny nie jestem. Wraz z dorastaniem w biznesie i świadomym zarządzaniem własnymi finansami zacząłem prowadzić różne szczegółowe zestawienia kosztów i przychodów. Nauczyłem się tego w ramach edukacji giełdowej, gdzie prowadzenie dziennika transakcji umożliwiało twardą ocenę własnych sukcesów i porażek. Bez tego pewnie nie zdawał bym sobie sprawy ile na początku tej zabawy straciłem pieniędzy i nie nauczył bym się nim prawidłowo zarządzać. Doświadczenie to przeniosłem na pozostałą sferę biznesową, w tym na monitorowanie operacji bankowych. I tu już po krótkim czasie spotkała mnie pewna konsternacja. 

4% rzutem na taśmę i wskakujemy do JSW Express

Uff... Z lokatami ostatnio jak w filmie sensacyjnym. Wczoraj zakładałem lokatę na 4%, a dziś już wszystko o 0,5% punktu niżej i pozamiatane. Na szczęście oprocentowanie stałe to stałe i tym razem kto szybszy ten lepszy. Oczywiście zaznaczam, że piszę o lokatach bez haczyków, czy ograniczeń kwotowych. Naturalnym ograniczeniem górnym jest limit BFG czyli 100 tyś euro. Jeżeli poświęcam czas - minimum kilka godzin w miesiącu na wynajdywanie super lokat, chodzę do oddziałów i załatwiam formalności, to docelowo muszę przeliczyć oczekiwany zysk. (np. w odniesieniu do poświęconego czasu). 

Rada Polityki Pieniężnej kontratakuje; barykadujemy drzwi stajni polem siłowym

Kolejna obniżka stóp procentowych za nami. Niespodziewanie aż o 0,5 punktu procentowego. Rada Ciemnej Strony Mocy wyprowadza kolejny potężny atak na nasze oszczędności. Banki centralne całego świata poprzez dodruk i ekstremalnie niskie (a nawet ujemne) stopy procentowe generują poważne zakłócenie mocy... 

Cześć banków reaguje dosyć szybko obniżając procentowanie lokat do +- 2%. Ja zaś ze swojej strony chowam się za silnym polem siłowym. Silnym, bo wzmocnionym oprocentowaniem stałym 4% na dwanaście miesięcy, bez żadnych górnych limitów kwotowych. 

Zaraza w stajni, czyli trochę filozoficznie o pieniądzach i szczęściu

Od ponad tygodnia leżę powalony paskudnym wirusem wściekłej grypy, stąd trochę dłuższa przerwa na blogu. W ramach pracy łóżkowej chciałbym się podzielić moimi refleksjami, co dla mnie kryje się pod stwierdzeniem „pieniądze szczęścia nie dają”. Na początku od razu zaznaczam, że według mnie pewien poziom zamożności jest wskazany do tego żeby być szczęśliwym. Zwłaszcza w przypadku kiedy posiadamy rodzinę i jesteśmy za nią odpowiedzialni. Nie wdając się w szczegóły pewnie trudno być do końca szczęśliwym, kiedy braki finansowe są źródłem codziennych trosk i zmartwień w „wiązaniu końca z końcem”. Wracając do głównego wątku, sam długo się zastanawiałem do kiedy intensywnie pracować, czego efektem było zarabianie większych środków finansowych, a kiedy sobie „odpuścić” i czy w ogóle sobie „odpuszczać”. Pierwszym krokiem do wniosków końcowych było rozpatrzenie warunków skrajnych - nawet jeśli tylko hipotetycznie:

Rolowanie lokat i nowy koń w stajni

Strajk w JSW zawieszony, ale nie zakupię na razie tych walorów, gdyż cena jest dla mnie zbyt wysoka. Tak jak pisałem wcześniej, nie kupuję akcji, walut czy towarów po to żeby handlować. Kupuję po to, żeby zarobić. A żeby zarobić, lub przynajmniej mieć na to szanse, to trzeba czekać na okazję. Taką małą okazją jest wg mnie spadek ceny akcji banku PKOBP, który właśnie zakupiłem. Spadek ten nie miał przyczyn fundamentalnych, tylko emocjonalne (udział w kredytach frankowych i groźba rozwiązań systemowych ze szkodą dla banku). Jak na razie szum ucichł, a „franek” trochę odpuścił. Jak spojrzymy na  wykres w dłuższym terminie, to prędzej czy później powinniśmy znowu zobaczyć 40 zł. Tak więc wystarczy tylko trochę poczekać. Potencjalny zarobek jest nieduży – ok. 30%, ale ryzyko utraty kapitału też niewielkie. Mimo wszystko zawsze trzeba zakładać taką możliwość i odpowiednio dobrać wielkość zajmowanej pozycji.

JSW; Przedterminowe zamknięcie pozycji - zysk 10%

Dziś zamknąłem otwarte pod koniec 2014 i na początku 2015 pozycje na walorze JSW. Pierwotnie miała to być inwestycja długoterminowa. Analiza wyników finansowych, zwłaszcza dodatnia EBITDA uzyskiwana przy niskich cenach węgla dawała mocne podstawy do potencjalnego dużego wzrostu cen akcji w niedalekiej przyszłości. Jedynym krótkoterminowym problemem była płynność finansowa, z która spółka powinna sobie bez trudu poradzić. Po pierwsze dlatego, że większościowy kapitał należy do skarbu państwa, po drugie czas kryzysu (niskie ceny węgla) to dobry moment na szukanie oszczędności i ograniczanie kosztów pracowniczych (zwłaszcza wielu przywilejów). 

Roczna lokata z oprocentowaniem stałym na 4% i kolejne zakupy giełdowe

Niestety coraz trudniej o dobre lokaty z gwarancją BFG, a na horyzoncie kolejne obniżki stóp procentowych. Ale cały czas można ciągle coś ciekawego wynajdywać. Tak jak wcześniej pisałem nie interesują mnie lokaty "na otwarcie" czy inne tego typu wynalazki na miesiąc i z niskim ograniczeniem kwotowym typu 5 czy 10 tysięcy. Jeżeli wkładamy dużo pracy żeby osiągnąć satysfakcjonujący nas zwrot z inwestycji, trzeba też brać pod uwagę jej wielkość i czas. Jeżeli uzyskaliśmy 100% zwrotu na kwocie 10 zł to naszym zyskiem jest drugie 10 zł. Procent imponujący, ale zyski małe. Dopóki są to jednostkowe przypadki (jak oferty lokat na otwarcie do 10 tys zł) to szkoda czasu. Oczywiście jeżeli potrafimy ten czas lepiej wykorzystać:) Tak więc wracając do tematu. Wyszukałem promocję lokaty w banku Credit Agricole z oprocentowaniem stałym(!) 4% na 12 miesięcy. Ograniczenie kwotowe to 200 tys., a czas trwania promocji do 31 marca.

Bezpieczna lokata na 10%, czyli kolejne sposoby na generowanie przychodów pasywnych

W dobie bardzo niskich stóp procentowych zastanawiamy się jak korzystnie lokować wolne środki, tak aby w bezpieczny sposób generowały możliwie duży zysk. Generalnie można przyjąć zasadę, że im większe bezpieczeństwo tym niższy, ale pewniejszy zarobek. Warto jednak cały czas uważnie obserwować otaczającą nas rzeczywistość, gdyż co jakiś czas daje nam fajne okazje. Dobrym przykładem może być porównanie banków i SKOKów. Te drugie dawały znacznie wyższe oprocentowanie depozytów, ale prowadziły dużo bardziej ryzykowną działalność. W ramach decyzji politycznych (pokłosie m.in. AmberGold) rząd zdecydował objąć te instytucje Bankowym Funduszem Gwarancyjnym (bez zagłębiania się w szczegóły co obejmuje:) I nagle z punktu widzenia depozytariuszy, dużo bardziej ryzykowna działalność - pożyczanie gotówki kasom spółdzielczym, zrównała się poziomem bezpieczeństwa z pożyczaniem gotówki np. PKOBP. No i tak jak w przypadku SKOK Wołomin (i niektórych innych kas) państwo za to ryzyko zapłaciło, a kto chciał to miał lokaty dwa razy wyżej oprocentowane niż średnio w bankach. Przez pewien czas depozytariusze SKOKów byli grupą uprzywilejowaną (tak jak np. teraz górnicy czy kolejarze, do pensji których społeczeństwo sowicie dopłaca). Czy słusznie, czy nie z punktu naszych finansów nie ma znaczenia. Trzeba dalej rozglądać się na około i wynajdywać kolejne okazję. Dziś opiszę jeden ze stosowanych przeze mnie sposobów jak uzyskiwać wysokie stopy zwrotu, przy maksimum bezpieczeństwa.

Robot w "Realu", czyli dla czego jeszcze nie jestem forexowym milionerem

We wcześniejszych dwóch wpisach dotyczących automatów (automaty cz.1 i automaty cz.2) opisywałem pierwsze moje kroki w tej dziedzinie. Testując kolejne wersje i dziesiątki ustawień parametrów, czułem się trochę jak włamywacz szukający właściwej kombinacji cyfr otwierającej skarbiec. Jak pisałem wcześniej główną bolączką był brak wystarczającej historii danych dla różnych instrumentów. Osiągałem rewelacyjne wyniki, ale w krótkich okresach czasowych. Szybko się zorientowałem, że dopasowuję automat do kawałka wykresu – w największym uproszczeniu: jeżeli stworzę automat, który będzie tylko dokonywał transakcji zakupu (bez znaczenia kryterium otwarcia pozycji), to przy dynamicznym rynku wzrostowym będzie zawsze zarabiał. Analogicznie przy tendencji spadkowej tracił, a nie o to chodziło. Kolejnym weryfikującym ten problem działaniem było testowanie obiecujących robotów na platformie MT4 u alternatywnego brokera (dla danych historycznych). I tutaj niemiła niespodzianka. Dla tego samego robota i tego samego okresu czasowego testy dawały mocno odmienne wyniki! Okazał się, że wykresy tych samych instrumentów są różnie "rysowane" przez brokerów MM. Ogólnie dane są te same, ale ponieważ pobierane od innych dostawców to jednak się różnią. Dodatkowo brokerzy stosują inne "spread'y", oraz czasami rozpoczynają i kończą notowania o rożnych porach. Tak więc dla automatu działającego np. na interwale 15-sto minutowym wykres, a za nim wyniki są inne. No ale jak Osiołek wyruszył, to wpół drogi nie zawróci (pomimo, że zna już tę pierwszą połówkę). Cel nadal pozostawał ten sam – Perpetuum Constitues czyli robot wiecznie zarabiający:)

Psy szczekają, a Osiołek idzie dalej; czyli podsumowanie roku 2014 i plany na 2015

Rok 2014 był dla mnie wyjątkowy pod wieloma względami. Udało mi się zrealizować różne cele życiowe stawiane w zeszłym roku, kilka lat temu a nawet wcześniej. Do najważniejszych zeszłorocznych realizacji mogę zaliczyć:

1. Osiągnięcie niezależności finansowej i zrezygnowanie z typowej pracy etatowej.

2. Ukończenie zawodów triathlonowych na dystansie IronMan.

3. Ukończenie lat 40 ­– choć na to wpływu dużego nie miałem:)

4. Zbudowanie portfela dochodów "pasywnych", opartego głównie na wynajmie nieruchomości komercyjnych.

5. Osiągnięcie znaczących i przede wszystkim dodatnich stóp zwrotu zarówno na GPW, jak i forex.

6. Rozpoczęcie pisania bloga (pomysł spontaniczny).

Konto w Szwajcarii (kontynuacja)

W starym roku poruszony został (tutaj) temat otwarcia konta w banku poza Polską i bynajmniej nie za wschodnią granicą:) Wydaje się to ciekawym sposobem na zwiększenie bezpieczeństwa aktywów pieniężnych na wypadek kryzysu w naszym kraju. Na czym ta dywersyfikacja ma polegać. Po pierwsze możemy trzymać część oszczędności w innym bezpieczniejszym kraju niż Polska – patrząc historycznie jesteśmy jednym z pierwszych w kolejce do kłopotów. Po drugie w przypadku kryzysu walutowego, czy możliwości załamania się naszego systemu bankowego możemy sprawnie przelać nasze pieniądze do bezpiecznej przystani. Takie nawet niespodziewane wydarzenia nie pojawiają się w ciągu godziny. Zazwyczaj trwa to parę dni, czy tygodni zanim rządzący zawieszą możliwość wypłat "wirtualnych pieniędzy" z banków (krótki opis tematu w tym wpisie), albo zrobią zamach na nasze oszczędności. A przelew "europejski" jesteśmy w stanie zrobić w parę minut. Przewalutowanie złotówek też – w najgorszym razie po bankowym kursie. Wybór z powodów oczywistych padł wstępnie na Szwajcarię. Po raczej negatywnej odpowiedzi z banku PostFinance, napisałem (zgodnie z sugestią w komentarzu) do kolejnego banku Dukascopy. Maila (po Angielsku) wysłałem tuż przed świętami, a odpowiedź otrzymałem dopiero dzisiaj. Ale za to po Polsku i do tego pozytywną. To znaczy, że wszystkie formalności możemy załatwić na miejscu i z wykorzystaniem poczt bądź kuriera. Poniżej niniejsza odpowiedź z banku (wersja pisowni oryginalna).